શું તમે જાણો છો કે વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી તેના પાન કાર્ડ અને આધાર કાર્ડનું શું થાય છે.

આધાર કાર્ડ અને PAN કાર્ડ ભારતમાં દરેક વ્યક્તિ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સરકારી દસ્તાવેજો માનવામાં આવે છે. પાસપોર્ટ બનાવવાથી લઈને બેંક ખાતું ખોલાવવા સુધી દરેક જગ્યાએ આ બંને દસ્તાવેજોની જરૂર પડે છે. એક સમય હતો જ્યારે ભારતમાં ‘મતદાર આઈડી કાર્ડ’ને સૌથી મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ માનવામાં આવતું હતું, પરંતુ હવે મોટાભાગના કામ માટે આધાર કાર્ડ અને પાન કાર્ડ જરૂરી છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જો કોઈ વ્યક્તિ મૃત્યુ પામે છે તો આ સરકારી દસ્તાવેજોનું શું થાય છે?

જો તમે તમારા પરિવારના મૃતક સભ્યના આધાર કાર્ડ અને પાન કાર્ડને લગતી કોઈપણ ઔપચારિકતાઓ પૂર્ણ કરતા નથી, તો તમારે તેના કારણે મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી શકે છે. તો ચાલો જાણીએ આ દસ્તાવેજો સાથે જોડાયેલી મહત્વની સરકારી પ્રક્રિયાઓ શું છે!

‘આધાર કાર્ડ’ સંબંધિત સરકારી પ્રક્રિયા
આધાર કાર્ડને ભારતમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજોમાંથી એક ગણવામાં આવે છે. જો કે, કોઈ વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી તેનું ‘આધાર કાર્ડ’ નિષ્ક્રિય કરવાની કોઈ જોગવાઈ નથી, પરંતુ અન્ય કોઈએ તેનો દુરુપયોગ કરવો જોઈએ નહીં. એટલા માટે પરિવારના સભ્યોએ તેને મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર સાથે લિંક કરાવવું જોઈએ.

‘પાન કાર્ડ’ સંબંધિત સરકારી પ્રક્રિયા
પાન કાર્ડ સંબંધિત પ્રક્રિયા થોડી લાંબી છે. જો મૃત વ્યક્તિનું પાન કાર્ડ સરેન્ડર કરવાનું હોય, તો તેના માટે મૃતકના કાનૂની વારસદારે અધિકૃત મૂલ્યાંકન અધિકારીને અરજી લખવી પડશે. આ અરજીમાં ‘પાન કાર્ડ’ સરેન્ડર કરવાનું કારણ જણાવવાનું રહેશે. જો કે, પાન કાર્ડ સરેન્ડર કરવું ફરજિયાત નથી. પરંતુ તેને સમર્પણ કરવું વધુ સારું છે જેથી કોઈ મૃત વ્યક્તિના પાન કાર્ડ સાથે સંબંધિત માહિતીનો દુરુપયોગ ન કરી શકે.

આ પ્રક્રિયા માટે મૃત વ્યક્તિના ‘બેંક એકાઉન્ટ’ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન, મૃતકના કાયદેસરના વારસદાર તેના તમામ ખાતા બંધ કરીને અને આવકવેરા રિટર્ન સંબંધિત તમામ બાબતોનું સમાધાન કર્યા પછી મૃત વ્યક્તિનું પાન કાર્ડ આઈટી વિભાગને આપી શકે છે. પરંતુ આ પ્રક્રિયા આવકવેરા રિટર્ન ભરવાથી લઈને આઈટી વિભાગની તમામ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કર્યા પછી જ થવી જોઈએ.

આ સિવાય મૃત વ્યક્તિનું ‘પાન કાર્ડ’ ત્યાં સુધી સાચવી રાખવું જોઈએ જ્યાં સુધી તેના તમામ ખાતા સંપૂર્ણપણે બંધ ન થઈ જાય. જો મૃતકનું કોઈપણ ટેક્સ રિફંડ ચૂકવવાનું બાકી હોય, તો ટેક્સ રિફંડ ન મળે ત્યાં સુધી તેના એકાઉન્ટને નિષ્ક્રિય કરશો નહીં.