મુંબઈઃ ભારતે યુરો જેવા BRICS (બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકા) દેશોની સામાન્ય ચલણ રજૂ કરવાના પ્રસ્તાવનો અભ્યાસ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. સરકારી સૂત્રોએ જણાવ્યું કે આ માટે કેટલાક નીતિ નિર્માતાઓને જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. ભારત અને રશિયા, ચીનને બાદ કરતા, સામાન્ય ચલણ પ્રણાલી માટે સંમત અથવા ચર્ચા કરી શકે છે. બ્રિક્સ દેશોની આગામી પરિષદ પહેલા આ અભ્યાસ હાથ ધરવાનું પગલું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ રહેશે.
વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે ગયા વર્ષે કહ્યું હતું કે સામાન્ય ચલણ શક્ય નથી.
આ માટે તેણે કેટલાક કારણો પણ આપ્યા હતા. તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે ચીન અને ભારતની આર્થિક અને રાજકીય રૂપરેખાઓ સંપૂર્ણપણે વિરુદ્ધ છે. તાજેતરમાં જ ચીન સાથે ભારતના સંબંધો પણ તંગ બન્યા છે.
જો કે આ ચિંતા દૂર થઈ નથી, પરંતુ રશિયાએ આ મુદ્દે ભારત સાથે નવેસરથી વાતચીત શરૂ કરી છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે રશિયા પશ્ચિમી દેશો દ્વારા લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધોની અસરને ઘટાડવા માંગે છે અને તેથી જ તે બ્રિક્સની સામાન્ય મુદ્રા ઈચ્છે છે.
સૂત્રોએ એમ પણ કહ્યું કે ભારતે પોતાનો દૃષ્ટિકોણ બદલ્યો નથી પરંતુ અભ્યાસમાં કોઈ નુકસાન નથી.
સરકારે કેવા પ્રકારની દલીલો કરી શકાય તે અંગે મત માટે રિઝર્વ બેંકનો સંપર્ક કર્યો હતો અને રિઝર્વ બેંકે સરકારને કહ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે કે મતદાન પહેલા સામાન્ય ચલણ પર વ્યાપક અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવે.
આ હકીકતને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે આ કાર્ય કેટલાક નીતિ નિર્માતાઓને સોંપવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
વિશ્વ બેંક અથવા એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંકમાં ચીનની હાજરીને જોતા સરકારે તેના અભ્યાસમાં આવી વૈશ્વિક એજન્સીઓને સામેલ ન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. કોમન કરન્સીનો પહેલો પ્રસ્તાવ ગયા વર્ષે એપ્રિલમાં આવ્યો હતો.
વૈશ્વિક સૂત્રોએ એ વાત પર પણ ભાર મૂક્યો હતો કે વૈશ્વિક વેપારમાં ડોલરના વધતા વર્ચસ્વને ધ્યાનમાં રાખીને બ્રિક્સ દેશોની સામાન્ય ચલણ મહત્વપૂર્ણ બની રહી છે.