સોશિયલ મીડિયા અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય: આજે સોશિયલ મીડિયાનો ક્રેઝ યુવાનોમાં જ નહીં પરંતુ દરેક ઉંમરના લોકોમાં જોવા મળી રહ્યો છે. મિત્રો સાથે જોડાયેલા રહેવા માટે, બહારની દુનિયામાં શું થઈ રહ્યું છે તેના પર અપડેટ રહેવા માટે દરેક વ્યક્તિ કોઈને કોઈ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ સાથે જોડાયેલ છે. આ એક વર્ચ્યુઅલ દુનિયા છે, જે તમને દૂર હોવા છતાં પણ મિત્રોની નજીકનો અહેસાસ કરાવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તે માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ખતરનાક છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોના મતે, સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગથી ડિપ્રેશન, તણાવ, એકલતા, સ્વ-નુકસાનના નકારાત્મક વિચારોનું જોખમ અનેકગણું વધી શકે છે. આ વાત પણ રિસર્ચમાં સામે આવી છે.
સોશિયલ મીડિયા સાથે સાવચેત રહો
પ્યુ રિસર્ચ સેન્ટરે માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર સોશિયલ મીડિયાની અસર વિશે 1,300 થી વધુ કિશોરોનો સર્વે કર્યો. એવું જાણવા મળ્યું છે કે 35% થી વધુ લોકો ટોપ-5 સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સમાંથી કોઈપણ એક પર તેમનો મહત્તમ સમય વિતાવી રહ્યા છે. તેમાં YouTube, Tiktok, Instagram, Snapchat અને Facebookનો સમાવેશ થાય છે. જેની મહત્તમ અસર મન પર જોવા મળે છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને ઊંઘ
આયોવા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ એક અભ્યાસ હાથ ધર્યો હતો જેમાં તેમણે એ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો કે દિવસમાં 30 મિનિટથી વધુ સમય સુધી સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ મગજ પર કેવી અસર કરી શકે છે. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે વિદ્યાર્થીઓએ બે અઠવાડિયા સુધી તેનો ઉપયોગ ઓછો કર્યો હતો તેઓનું માનસિક સ્વાસ્થ્ય સારું અને સારી ઊંઘ હતી.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
મનોચિકિત્સકો કહે છે કે જો તમે સોશિયલ મીડિયા પર વિતાવેલા સમયને ઓછો કરો તો ચિંતા, હતાશા, એકલતા અને નકારાત્મક વિચારો ઓછા થાય છે અને સકારાત્મક ઉર્જા આવે છે. યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા ખાતે હાથ ધરાયેલા અભ્યાસમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે જે જૂથે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ ઓછો કર્યો છે તેઓએ 3 અઠવાડિયાની અંદર એકલતા અને હતાશાની લાગણીઓમાં નોંધપાત્ર સુધારો જોયો છે. તેના આધારે સંશોધકોનું કહેવું છે કે સોશિયલ મીડિયા પણ લોકોને વર્ચ્યુઅલ રીતે જોડે છે. પરંતુ તેના ગંભીર ગેરફાયદા પણ છે.
અભ્યાસ શું કહે છે?
આ અભ્યાસ દર્શાવે છે કે સોશિયલ મીડિયા પર ઓછામાં ઓછો સમય પસાર કરવો જોઈએ. કારણ કે સોશિયલ મીડિયા નકારાત્મક સામગ્રીથી ભરેલું છે, જેની સીધી અસર મન અને તેના કાર્ય પર પડે છે. તેથી જ સારું છે કે તમે પોતે જ ધીમે ધીમે તેમનાથી દૂર રહેવાનો પ્રયાસ કરો.