સાઉદી અરેબિયાએ તેલનું ઉત્પાદન ઘટાડવાનું વચન આપ્યું છે સાઉદી અરેબિયાની આગેવાની હેઠળના ઓપેક + એ તેલ ઉત્પાદનમાં મોટા પાયે કાપની જાહેરાત કરી છે. સાઉદીએ કહ્યું છે કે તે જુલાઈમાં દરરોજ 10 લાખ બેરલનો કાપ મૂકશે. જે બાદ એશિયન તેલ બજારમાં કાચા તેલની કિંમતમાં વધારો થયો છે. ઓપેક પ્લસએ એમ પણ કહ્યું છે કે 2024માં તેલ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરવાનો આ લક્ષ્યાંક વધારીને 1.4 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ કરવામાં આવશે. જેની ભારત પર વિપરીત અસર પડી શકે છે.
વિશ્વના ક્રૂડ ઓઈલમાં OPEC+ નો હિસ્સો લગભગ 40% છે અને તેના નિર્ણયો તેલની કિંમતો પર મોટી અસર કરી શકે છે. ઓપેક પ્લસ સાઉદી અરેબિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત, રશિયા, ઈરાન, ઈરાક, કુવૈત વગેરે સહિત 13 તેલ ઉત્પાદક દેશોનું સંગઠન છે.
ઓઇલ ઉત્પાદનમાં કાપની અસર સોમવારે એશિયન બજારમાં પણ જોવા મળી હતી, જેમાં બ્રેન્ટ ક્રૂડના ભાવ લગભગ 2.4% વધીને $77 પ્રતિ બેરલ થયા હતા, સમાચાર એજન્સી રોઇટર્સે અહેવાલ આપ્યો હતો. રવિવારે ઓપેક પ્લસની રશિયાના નેતૃત્વમાં બેઠક મળી હતી જેમાં તેલ સમૃદ્ધ દેશોએ તેલની ઘટતી કિંમતોને વધારવાના માર્ગો પર ચર્ચા કરી હતી.
રશિયાના નાયબ વડા પ્રધાન એલેક્ઝાન્ડર નોવાકે જણાવ્યું હતું કે ઓપેક પ્લસે ઑક્ટોબર 2022થી તેલ ઉત્પાદનમાં કાપ મૂકવાનું શરૂ કર્યું હતું અને ત્યારથી કુલ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો પ્રતિ દિવસ 3.66 મિલિયન બેરલ પર પહોંચી ગયો છે. ઓપેક પ્લસ પહેલાથી જ તેલના ઉત્પાદનમાં પ્રતિ દિવસ 2 મિલિયન બેરલનો ઘટાડો કરી ચૂક્યું છે, જે વૈશ્વિક માંગના લગભગ 2% હતું.
ઓઈલ માર્કેટમાં સાઉદીની ‘લોલીપોપ’
એપ્રિલમાં જ, ઓપેક પ્લસએ મે મહિનાથી પ્રભાવિત થતા તેલના ઉત્પાદનમાં 1.6 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસનો ઘટાડો કર્યો હતો. સાઉદી અરેબિયા દરરોજ 500,000 બેરલ અને ઇરાક 211,000 બેરલ પ્રતિ દિવસ કાપે છે. તેલના ભાવમાં વધારો કરવા માટે આ પગલું લેવામાં આવ્યું હતું પરંતુ ભાવ ટૂંકા ગાળા માટે જ ઊંચા રહ્યા હતા અને તેમાં કોઈ કાયમી સુધારો થયો નહોતો. તેને જોતા ઓપેક પ્લસે ફરી એકવાર તેલની કિંમતો વધારવાનો નિર્ણય લીધો છે.
બીબીસીના એક અહેવાલ અનુસાર, સાઉદી અરેબિયાના ઉર્જા મંત્રી પ્રિન્સ અબ્દુલ અઝીઝ બિન સલમાને રવિવારે કહ્યું કે જો જરૂર પડશે તો તેલ ઉત્પાદનમાં પ્રતિદિન 10 લાખ બેરલનો ઘટાડો જુલાઈ પછી પણ ચાલુ રાખી શકાય છે. “તે એક સાઉદી લોલીપોપ છે જેને બજારને સ્થિર કરવાના માપદંડ તરીકે જોવામાં આવે છે,” તેમણે કહ્યું.
ઓપેક પ્લસની બે દિવસીય બેઠક પહેલા એવી ધારણા હતી કે ઓપેક પ્લસ તેલના ભાવ વધારવા માટે ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરશે, પરંતુ એવું લાગે છે કે મોટાભાગના સભ્ય દેશો તેલના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરવા માંગતા ન હતા. તેલ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો દેશોની આવકને અસર કરે છે, તેથી જ ઘણા દેશો તેલ ઉત્પાદન ઘટાડવા માંગતા ન હતા.
ભારત પર શું થશે અસર?
સાઉદી અરેબિયાના આ પગલાથી આગામી મહિનાઓમાં તેલના ભાવમાં વધારો થશે અને માંગમાં અનિશ્ચિતતા સર્જાશે. ભારત વિશ્વમાં તેલનો ત્રીજો સૌથી મોટો ગ્રાહક છે અને તેની અર્થવ્યવસ્થા તેલ પર નિર્ભર છે. જો તેલનું ઉત્પાદન ઘટશે તો બજારમાં તેલના ભાવ વધશે. તેલની વધતી કિંમતોથી ભારતના અર્થતંત્રને અસર થઈ શકે છે. એવી આશંકા છે કે આ અછતને કારણે ભારત સહિત વિશ્વના ઘણા દેશોમાં મોંઘવારી વધુ વધી શકે છે.