ચોમાસાની મોસમને કારણે ક્રૂડ ઓઈલની માંગમાં ઘટાડો થવાને કારણે ઓગસ્ટમાં રશિયામાંથી ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની આયાત ઘટીને સાત મહિનાની નીચી સપાટીએ પહોંચી ગઈ હતી. આ માહિતી ઉદ્યોગના આંકડા પરથી મેળવવામાં આવી છે. વિશ્વના ત્રીજા સૌથી મોટા તેલ ગ્રાહક રશિયા પાસેથી ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની આયાત ઓગસ્ટમાં સતત ત્રીજા મહિને ઘટી છે. એનર્જી ટ્રેકિંગ કંપની વોર્ટેક્સાના ડેટા અનુસાર ભારતે ઓગસ્ટમાં રશિયા પાસેથી દરરોજ 1.46 મિલિયન બેરલ ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદ્યું હતું. ગયા મહિને ભારતે રશિયા પાસેથી દરરોજ 19.1 લાખ બેરલ તેલ ખરીદ્યું હતું.
ઈરાકમાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત ઘટી છે
આ સિવાય ભારતીય રિફાઈનર્સે પણ અન્ય ટોચના સપ્લાયર ઈરાકમાંથી આયાત ઘટાડી દીધી છે. ઈરાકમાંથી આયાત 891,000 બેરલ પ્રતિ દિવસ (bpd) થી ઘટીને 866,000 બેરલ પ્રતિ દિવસ (bpd) થઈ. ડેટા દર્શાવે છે કે સાઉદી અરેબિયામાંથી આયાત જુલાઈમાં 484,000 bpd થી વધીને 820,000 bpd થઈ ગઈ છે.
ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો 1 ટકાથી ઓછો છે
ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ શરૂ થયો તે પહેલાં, ભારતની ક્રૂડ ઓઇલની આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો 1% કરતા ઓછો હતો. સબસિડીવાળા દરે રશિયન તેલની ઉપલબ્ધતાને કારણે, ભારતીય રિફાઇનરી કંપનીઓએ રશિયાથી આયાત વધારવાનું શરૂ કર્યું. મે મહિનામાં રશિયામાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 20 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસની રેકોર્ડ ઊંચી સપાટીએ પહોંચી છે.
ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં યુક્રેન પર રશિયાના આક્રમણ બાદ યુરોપિયન દેશો અને જાપાન જેવા કેટલાક એશિયન ખરીદદારો દ્વારા રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આના કારણે રશિયન યુરલ ક્રૂડ બ્રેન્ટ ક્રૂડ કરતા નીચા ભાવે વેપાર કરે છે. જો કે, રશિયન યુરલ ગ્રેડ પર ડિસ્કાઉન્ટ ગયા વર્ષના મધ્યમાં લગભગ $30 પ્રતિ બેરલના સ્તરથી ઘટીને $10 પ્રતિ બેરલથી ઓછા થઈ ગયા છે.
ભારતીય રિફાઈનરી કંપનીઓ જમીનમાંથી કાઢવામાં આવેલા ક્રૂડ ઓઈલને ફિનિશ્ડ પ્રોડક્ટ જેમ કે પેટ્રોલ અને ડીઝલમાં રૂપાંતરિત કરે છે. ભારતીય રિફાઇનર્સ હવે રશિયન ક્રૂડના સૌથી મોટા ખરીદદારો છે કારણ કે વાહનોના મોટા પાયે વિદ્યુતીકરણ અને અર્થતંત્રમાં અસ્થિરતાએ ચીનની આયાતને અસર કરી છે. યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા, ભારતીય રિફાઈનરી કંપનીઓની કુલ આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો 2% કરતા ઓછો હતો, જે બાદમાં રાહત દરે તેલ ઉપલબ્ધ હોવાને કારણે વધીને 33% થઈ ગયો.
યુએઈમાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત પણ ઘટી છે
સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE)માંથી ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની આયાત પણ ઓગસ્ટમાં 290,000 bpd થી ઘટીને 273,000 bpd થઈ ગઈ છે. અમેરિકામાંથી ભારતની ખરીદી જુલાઈમાં 219,000 bpd થી ઘટીને 160,000 bpd થઈ ગઈ છે. ઓગસ્ટમાં ભારતની કુલ ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 7% ઘટીને 4.35 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ થઈ છે. જોકે ચોથા ક્વાર્ટરમાં માંગમાં વધારો થવાને કારણે ઓક્ટોબરમાં ક્રૂડની આયાત વધવાની ધારણા છે.
તહેવારોની માંગને કારણે સ્થાનિક માંગમાં વધારો થવાની ધારણા છે
વોર્ટેક્સના એશિયા-પેસિફિક વિશ્લેષક સેરેના હુઆંગે જણાવ્યું હતું કે, ઘણા ભારતીય રિફાઇનર્સે તેમની ક્રૂડની આયાતને મર્યાદિત કરીને સપ્ટેમ્બરથી નવેમ્બર સુધી જાળવણીનું આયોજન કર્યું છે, પરંતુ ચોથા ક્વાર્ટરમાં તહેવારોની માંગ સ્થાનિક માંગને વેગ આપશે. વધુમાં, મજબૂત નિકાસ માર્જિનને કારણે ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની આયાત વર્ષના બાકીના સમયગાળા દરમિયાન ઊંચી રહેશે.