સરકારી શાળાઓમાં સેનેટરી નેપકીનના વિતરણ અને નિકાલ અંગેની . નીતિનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. કેન્દ્ર સરકારે સોમવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં આ માહિતી આપી હતી. સરકારે કોર્ટ પાસે ચાર અઠવાડિયાનો સમય માંગ્યો અને કહ્યું કે તૈયાર ડ્રાફ્ટ પર તમામ હિતધારકો અને સામાન્ય જનતાના અભિપ્રાય એકઠા કરવાના છે.
ચાર અઠવાડિયાનો સમય મળ્યો
કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને ચાર અઠવાડિયાનો સમય આપ્યો હતો અને તમામ સરકારી અને અનુદાનિત શાળાઓમાં છોકરીઓ માટે તેમની સંખ્યાના પ્રમાણમાં . મોડેલ શૌચાલયની જોગવાઈ સુનિશ્ચિત કરવા નિર્દેશ આપ્યો હતો. સેનેટરી નેપકીન વિતરણ યોજના પર કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને કહ્યું કે તે નીતિને અંતિમ સ્વરૂપ આપતા પહેલા આ સંદર્ભમાં વિવિધ રાજ્ય સરકારો દ્વારા અમલમાં મુકવામાં આવેલી યોજનાઓ પર ધ્યાન આપે અને પછી એક વ્યાપક નીતિ બનાવે.
કોંગ્રેસ નેતા જયા ઠાકુરની અરજી પર સુનાવણી દરમિયાન સોમવારે ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની ત્રણ સભ્યોની બેંચે આ નિર્દેશો આપ્યા હતા. જયા ઠાકુરે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને માસિક ધર્મની સ્વચ્છતાનો મુદ્દો ઉઠાવીને શાળાઓમાં 6 થી 12 ધોરણમાં ભણતી વિદ્યાર્થીનીઓને સેનિટરી નેપકીનનું વિતરણ અને છોકરીઓ માટે અલગ શૌચાલય બનાવવાની માંગણી કરી છે.
અરજદારની દલીલો
અરજદારનું કહેવું છે કે માસિક ધર્મની સ્વચ્છતા માટેની જોગવાઈનો અભાવ છોકરીઓના શિક્ષણમાં મોટો અવરોધ છે. ઘણી છોકરીઓ સેનિટરી નેપકીન અને માસિક સ્રાવની સ્વચ્છતા માટે અલગ શૌચાલયના અભાવે શાળા છોડી દે છે. સોમવારે જ્યારે આ મામલો સુનાવણી માટે આવ્યો ત્યારે કેન્દ્ર તરફથી હાજર રહેલા વકીલે કોર્ટને કહ્યું કે શાળાઓમાં સેનિટરી નેપકિનના વિતરણ અને નિકાલ અંગેની . નીતિનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
કોર્ટે કહ્યું કે પોલિસીને અંતિમ સ્વરૂપ આપતા પહેલા કેન્દ્ર સરકારે રાજ્યોની શાળાઓમાં સેનિટરી નેપકિનનું વિતરણ કરવાની યોજનાઓ પણ જોવી જોઈએ જેથી કરીને એકંદર . નીતિ તૈયાર કરી શકાય. જયા ઠાકુર તરફથી વરિષ્ઠ વકીલ વિભા દત્ત માખીજાએ કોર્ટ સમક્ષ શાળાઓમાં માળખાકીય સુવિધાઓ અને છોકરીઓ માટે અલગ શૌચાલયનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. માખીજાએ 2012ના એક આદેશનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો જેમાં કોર્ટે શાળાઓમાં છોકરીઓ માટે અલગ શૌચાલય બનાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
ત્રણ સ્તરીય જાગૃતિ અભિયાન
બેન્ચે કેન્દ્ર સરકારને સરકારી અને અનુદાનિત શાળાઓમાં વિદ્યાર્થીનીઓની સંખ્યાના પ્રમાણમાં શૌચાલય પૂરા પાડવાનું . મોડલ સુનિશ્ચિત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. જયા ઠાકુરની અરજીમાં માત્ર શાળાઓમાં સેનિટરી નેપકીનનું વિતરણ અને છોકરીઓ માટે અલગ શૌચાલયની માંગણી જ નથી પરંતુ ત્રણ સ્તરીય જાગૃતિ અભિયાનની પણ માંગ કરવામાં આવી છે.
જેમ કે માસિક સ્રાવની સ્વચ્છતા અને આરોગ્ય જાગૃતિ ઝુંબેશ ચલાવવી, પર્યાપ્ત સ્વચ્છતા પ્રદાન કરવી અને વંચિત વિસ્તારોમાં મહિલાઓને ઓછા ખર્ચે અથવા મફતમાં સેનિટરી નેપકીનનું વિતરણ કરવું. સેનિટરી નેપકીન અને માસિક ધર્મ દરમિયાન ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓના યોગ્ય નિકાલ માટે વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.