લાખો નોકરીયાત લોકો નોકરી માટે ઘર છોડીને અન્ય શહેરોમાં ભાડે રહે છે. આવા લોકો આવકવેરા કાયદા હેઠળ ભાડા તરીકે ચૂકવવામાં આવેલા નાણાં પર કર મુક્તિ મેળવી શકે છે. જો કે તેની સાથે કેટલીક શરતો જોડાયેલ છે. જ્યારે તમે HRA દાવો કરો છો, ત્યારે ઘણી વખત મકાનમાલિક પાસે PAN હોતું નથી. ઘણા કિસ્સાઓમાં મકાનમાલિક PAN નંબર આપવાનો ઇનકાર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, અમે તમને જણાવી દઈએ કે જો મકાનમાલિક પાસે પાન કાર્ડ નથી અથવા તે પાન કાર્ડ આપવાનો ઇનકાર કરે છે, તો પણ HRAનો દાવો કરી શકાય છે. ચાલો જાણીએ કેવી રીતે…
આ કેસોમાં કર લાભો મળશે
હાઉસ રેન્ટ એલાઉન્સ એટલે કે HRA નો દાવો કરવાની શરત એ છે કે તમે તમારા એમ્પ્લોયર એટલે કે તમારી કંપની પાસેથી HRA મેળવી રહ્યા છો. મતલબ કે HRA તમારા પગારનો એક ભાગ હોવો જોઈએ. આ સિવાય તમે જે મકાનમાં રહો છો તેનું ભાડું પણ તમારે ચૂકવવું પડશે. એ ઘર તમારું ન હોવું જોઈએ.
ગણતરી નીચે મુજબ કરવામાં આવશે
HRA મુક્તિની ગણતરી ત્રણ બાબતો પર આધારિત છે. પ્રથમ, એચઆરએ તરીકે પ્રાપ્ત વાસ્તવિક રકમ. બીજું, મેટ્રો શહેરોમાં 50 ટકા મૂળભૂત પગાર + DA અને નોન-મેટ્રો શહેરોમાં 40 ટકા મૂળભૂત પગાર + DA અને ત્રીજું, ભાડાની વાસ્તવિક રકમમાંથી 10 ટકા મૂળભૂત પગાર + DA બાદ કર્યા પછીની રકમ. ત્રણમાંથી જે રકમ ઓછી હશે તેના પર ટેક્સમાં છૂટ આપવામાં આવશે. પગારની આવકમાંથી એચઆરએની રકમ બાદ કરવામાં આવે છે. આ રીતે ટેક્સ બચાવવામાં મદદ મળે છે.
જો ભાડું આનાથી વધુ હોય તો PAN લાગુ કરવામાં આવે છે.
HRA પર કર મુક્તિ મેળવવા માટે, તમારે એમ્પ્લોયરને ભાડાની રસીદ અને ભાડા કરાર પ્રદાન કરવો પડશે. જો વાર્ષિક ભાડું 1 લાખ રૂપિયાથી વધુ હોય એટલે કે માસિક ભાડું 8,333 રૂપિયાથી વધુ હોય, તો સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઑફ ડાયરેક્ટ ટેક્સિસ એટલે કે CBDTના પરિપત્ર મુજબ, કર્મચારીએ મકાનમાલિકનો PAN નંબર આપવો ફરજિયાત છે. જો મકાનમાલિક પાસે PAN ન હોય તો પણ કર્મચારી HRAનો દાવો કરી શકે છે.
જો તમારી પાસે PAN કાર્ડ નથી તો તમે આ કામ કરી શકો છો
આવી સ્થિતિમાં કર્મચારી પાસે બે વિકલ્પ હોય છે. પહેલું એ કે તેણે કંપનીને એક ઘોષણા સબમિટ કરવાનું રહેશે, જે કર્મચારીએ મકાનમાલિક દ્વારા ભરવાનું રહેશે. જેમાં મકાનમાલિકનું નામ, ઉંમર અને અન્ય વિગતો આપવાની રહેશે. આમાં મકાનમાલિક જાહેર કરે છે કે તેની પાસે પાન કાર્ડ નથી, ત્યારબાદ કંપની તેને સ્વીકારે છે.
કરદાતા પાસે પણ આ વિકલ્પ છે
એવી પણ શક્યતા છે કે કંપની આ જાહેરાત માટે સંમત ન થાય. આવી સ્થિતિમાં, કર્મચારી આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરતી વખતે HRAનો દાવો કરી શકે છે. જો કે, આ કિસ્સામાં કર્મચારીને તપાસની સૂચના મળી શકે છે. કારણ કે કંપની દ્વારા ફોર્મ-26ASમાં જાહેર કરવામાં આવેલી આવક અને કર્મચારી દ્વારા ફાઇલ કરાયેલ રિટર્નમાં જાહેર કરવામાં આવેલી આવક વચ્ચે તફાવત હશે. આવકવેરા વિભાગ આ તફાવત વિશે પૂછી શકે છે. તે સમયે કર્મચારી પાસે ભાડાની રસીદ અને મકાનમાલિકના જાહેરનામા સાથે ભાડા કરાર હોવો જોઈએ.
આ દસ્તાવેજની કાળજી લેવાની ખાતરી કરો
ઘણી વખત મકાનમાલિકો પાન નંબર આપવાનો કે રોકડમાં ભાડું સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, રજિસ્ટર્ડ ભાડા કરાર મદદ કરી શકે છે. ભાડા કરારની નોંધણી માટે, નામ, સરનામું, કરારનો સમયગાળો, ભાડાની રકમ સાથે પાન કાર્ડ અને મકાનમાલિક અને ભાડૂતનો આઈડી પ્રૂફ જરૂરી છે. HRA દાવા માટે ભાડા કરારનો ઉપયોગ થતાંની સાથે જ મકાનમાલિકની PAN વિગતો આવકવેરા વિભાગ સુધી પહોંચી જશે. આ સિવાય કર્મચારીએ રોકડને બદલે ચેક, નેટ બેંકિંગ અથવા UPI દ્વારા ભાડું ચૂકવવું જોઈએ.
આ સાવચેતીઓ મદદ કરશે
HRA નો દાવો કરવા માટે ભાડા કરાર અને ભાડાની રસીદ જરૂરી છે. યોગ્ય ભાડા કરાર રાખવાથી અને બેંકિંગ ચેનલ દ્વારા ચુકવણી કરવાથી કર્મચારીને HRA નો દાવો કરવામાં સરળતા રહેશે. ઉપરાંત, આ ભાડાની આવક મકાનમાલિકના વાર્ષિક માહિતી નિવેદનમાં દેખાશે. આવી સ્થિતિમાં મકાનમાલિકે ટેક્સ ભરવો પડશે. અન્યથા તેને કરચોરી ગણી શકાય.