સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ કેસમાં સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)ને સખત ઠપકો આપ્યો છે. કોર્ટે એસબીઆઈને કહ્યું કે બોન્ડના સંપૂર્ણ ડેટાને સાર્વજનિક કરવાનો આદેશ હોવા છતાં, બેંકે તેમ કર્યું નથી અને યુનિક નંબર્સ જારી કર્યા નથી. કોર્ટે બેંકને દરેક બોન્ડ પર છપાયેલ યુનિક નંબર આપવાનો પણ આદેશ આપ્યો હતો. આ નંબરની મદદથી એ જાણી શકાશે કે કઈ કંપની દ્વારા કઈ પાર્ટીને કેટલું ડોનેશન આપવામાં આવ્યું છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, “અમે આદેશ આપ્યો હતો કે તમે સંપૂર્ણ ડેટા સાર્વજનિક કરો, પરંતુ તમે સંપૂર્ણ ડેટા આપ્યો નથી. તમે બોન્ડ નંબર જાહેર કર્યા નથી, અમે તમને બધી માહિતી આપવા કહ્યું હતું. હકીકતમાં, એસબીઆઈએ જે ખુલાસો કર્યો છે તેની સામે અમે વાંધો ઉઠાવી શકીએ છીએ. અમારા આદેશ પછી પણ તમે યુનિક નંબર જાહેર કેમ ન કર્યા? કોર્ટે SBIને પણ નોટિસ પાઠવી છે. આ કેસની આગામી સુનાવણી હવે 18 માર્ચે થશે.
હાલમાં SBI એ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડની 2 અલગ અલગ યાદી આપી છે. એકમાં બોન્ડ ખરીદનાર કંપનીઓ વિશેની માહિતી છે અને બીજામાં બોન્ડ રિડીમ કરનારા રાજકીય પક્ષોના નામ છે. આના પરથી ખબર પડે છે કે કઈ કંપનીએ કેટલા બોન્ડ ખરીદ્યા અને કઈ પાર્ટીને કેટલું ડોનેશન મળ્યું, પરંતુ કોણે કઈ પાર્ટીને કેટલું ડોનેશન આપ્યું તે જાણી શકાયું નથી. હવે બોન્ડ નંબર જાહેર થતાં આ માહિતી પણ ઉપલબ્ધ થશે.
15 ફેબ્રુઆરીએ સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેન્ચે ઐતિહાસિક નિર્ણયમાં ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને ગેરબંધારણીય જાહેર કરી હતી. કોર્ટે SBIને ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને મળેલા દાનની વિગતો અને ચૂંટણી પંચને ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ ખરીદનારાઓની વિગતો આપવા જણાવ્યું હતું. કમિશને આ માહિતી 13 માર્ચ સુધીમાં તેની વેબસાઇટ પર જાહેર કરવાની હતી. બાદમાં SBIએ વધારાનો સમય માંગ્યો હતો, જેને કોર્ટે નકારી દીધો હતો.
ચૂંટણી બોન્ડ એક સાદો કાગળ હતો જેના પર તેની કિંમત નોટોની જેમ છાપવામાં આવતી હતી. કોઈપણ વ્યક્તિ અથવા કંપની તેને ખરીદી શકે છે અને તેને તેમના મનપસંદ રાજકીય પક્ષને દાન કરી શકે છે. બોન્ડ ખરીદનારની માહિતી માત્ર SBI પાસે હતી. SBI દર ક્વાર્ટરમાં 10 દિવસ માટે ચૂંટણી બોન્ડ જારી કરતી હતી. કેન્દ્ર સરકારે 2017ના બજેટમાં આની જાહેરાત કરી હતી, જેને 2018માં લાગુ કરવામાં આવી હતી.