નવી દિલ્હી. SBIએ ચૂંટણી પંચને ઈલેક્ટોરલ બોન્ડની માહિતી સબમિટ કરવા માટે 30 જૂન સુધીનો સમય માંગ્યો છે. આ માટે SBIએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને સમય મર્યાદા વધારવાની વિનંતી કરી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે તાજેતરમાં ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને ‘ગેરબંધારણીય’ ગણાવી હતી અને રાજકીય પક્ષોને આદેશ આપ્યો હતો કે તેઓ 6 માર્ચ, 2024 સુધીમાં તેના દ્વારા મળેલા દાનની વિગતો જાહેર કરે. સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ અનુસાર, SBI એ 12 એપ્રિલ 2019 થી 15 ફેબ્રુઆરી 2024 સુધી 22,217 ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા વિવિધ રાજકીય પક્ષો પાસેથી દાન સ્વીકાર્યું છે.
SBIએ ટેક્નિકલ સમસ્યાઓને ટાંકીને સમયમર્યાદા વધારવાની વિનંતી કરી છે. SBIએ સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું છે કે:
- ચૂંટણી બોન્ડ ઘણા તબક્કામાં જારી કરવામાં આવ્યા હતા.
- દરેક તબક્કા દરમિયાન જારી કરાયેલા બોન્ડ વિશેની માહિતી બેંકના મુંબઈ હેડક્વાર્ટરમાં સીલબંધ એન્વલપ્સમાં જમા કરવામાં આવે છે.
- આને લગતી તમામ વિગતો એકઠી કરવા માટે અમુક ટેકનિકલ કામ પૂર્ણ કરવાની જરૂર પડશે.
- કુલ 44,434 માહિતી સેટને ડીકોડ કરવાની જરૂર છે અને સંકલન પછી તેની તુલના કરવી પડશે.
- કોર્ટ દ્વારા નિર્ધારિત સમય મર્યાદા આ કરવા માટે પૂરતી નથી.
ચૂંટણી બોન્ડ પર સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય:
- સુપ્રીમ કોર્ટે માહિતીના અધિકાર અને વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના ઉલ્લંઘનને ટાંકીને ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને ગેરબંધારણીય જાહેર કરી હતી.
- કોર્ટે એસબીઆઈને આદેશ આપ્યો હતો કે તેઓ ખરીદેલા તમામ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ્સનો ડેટા ચૂંટણી પંચ સાથે શેર કરે.
- કોર્ટને ચૂંટણી પંચ સાથે ચૂંટણી બોન્ડની ખરીદીની તારીખ, ખરીદનારનું નામ, બોન્ડની કિંમત અને બોન્ડ રિડીમ કરનાર રાજકીય પક્ષનો સંપૂર્ણ ડેટા શેર કરવા કહેવામાં આવ્યું હતું.
- ચૂંટણી પંચને આ વિગતો કોર્ટને સોંપવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો.
ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ: વિવાદોથી ઘેરાઈ જવાના કારણો:
- ચૂંટણીમાં કાળા નાણાને રોકવા માટે સરકારે 2018માં ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ શરૂ કરી હતી.
- આ યોજનાની શરૂઆતથી જ તેની ટીકા થઈ રહી છે.
- ઈલેક્ટોરલ બોન્ડને તેની ગોપનીયતા કલમો અને ખરીદદારોની અનામી હોવાને કારણે કાનૂની પડકારોનો પણ સામનો કરવો પડ્યો હતો.
- કેન્દ્ર સરકારની આ યોજના સામે ત્રણ અરજીઓ દાખલ કરવામાં આવી હતી.
- કોર્ટે કહ્યું હતું કે દાન આપનારનું નામ ગુપ્ત રાખવામાં આવી રહ્યું છે જેથી કરીને કોઈ રાજકીય પક્ષ બદલાની ભાવનાથી તેને હેરાન ન કરે.
આ મામલો હજુ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે. SBIની અરજી પર કોર્ટના નિર્ણય બાદ જ ચૂંટણી પંચ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મેળવી શકશે.